Maria Krzysztofek

Udostępnij!

Maria Krzysztofek urodziła się 30 lipca 1960 roku w Krempachach.

Po Szkole Podstawowej uczęszczała do Technikum Obuwniczego w Nowym Targu. Potem pracowała w NZPS ,,Podhale’’ Od 1994 roku pełni funkcje kierownika Wiejskiego Domu Kultury w Krempachach. Ukończyła kurs instruktażowy dla prowadzących teatrzyki i od 1998 r. prowadzi teatrzyk dziecięco – młodzieżowy ,,Mrówa’’. Wspólnie z córką prowadzą 2 grupy taneczne ,,Hertz’’ i ,,Karmelki”.

Wiersze zaczęła pisać, mając 16 lat. Były to krótkie scenki, wierszyki, rymowanki pamiętnikowe – głównie dla siebie. Obecnie pisze dla potrzeb teatrzyku głównie gwarą. W miejscowym WDK i sąsiednich miejscowościach zaprezentowała już kilkadziesiąt przedstawień. Dzieci z jej opowiadaniami i wierszami biorą udział w różnych konkursach i przeglądach regionalnych. Natomiast scenki bożonarodzeniowe członkowie teatrzyku tradycyjnie już od paru lat przedstawiają we wszystkich krempaskich domach.

 

BIOŁY KRZIZ

W polu za wsiom, dzie sie drogi rozchodzom
stoji bioły krziz….
Fto go tam postawiył ? – tego nie wiy nifto.
Cijze tam jes skryty grob ?
Tego nawet som krziz jus nie pamiynto.
Ci tam lezi jako młodo dziyfka ?
Moze cij sfok, abo jako ciotka ?
Ci tys moze pod pierzinkom ziymi
lezi jako malutko dziecinka ?

Stoji bioły krziz w tym pustym polu,
wiater mu ducho na gołe ramiynia,
stoji som w lecie i na mroźnyj zimie
fto koło niego przechodzi- choć na filke sie zatrzimie.

Sylo sie i baba na corno ubrano,
zaświyci kagonek, oci swoje chustkom uciyro.
Septo po cichu – wiecne odpociwanie…
pomiyndzi palcami pociorki przebiyro.

Choć krziz tyn i grob som od downa
jyj bol i ciyrpiynie nie ustaje,
bo ona tys przed rokami pochowała
swojom matule, razym ś nom sićkie radości swoje.

Krzizu bioły, tyś jes drogom do nieba,
drogom ciynskom prze niejednego człowieka,
zaprowadzis tam i płaconcom za matkom babe
kiedy zojdzie tako od Boga potrzeba.

 

MODLITFA ZA MAME

Ej ! zeby to jo widziała we swojym śnie,
dzie na ziymi jes telo dobryf i piyknyf słow,
to ułozyłabyf ś niyf modlitfe za mame.
Ale i bez mojyf słof, osoba matecki jes modlitfom.
Jyj śmiocie sie i godanie – som takie Boskie
a jyj miłość nicym sie nie roźni od miłości Boskiyj.
Pusto i smutno by sie nom zyło bes tyf miłości obidwof.
Som Stforziciyl, kiedy matce serce dawoł, powiedzioł;
hm..skońsik jom znom…- jakzeby jyj znać ni mioł ?
jak ona przecies do Niego tako podobno.
Telo ciepła i telo dobroci f niyj,
telo pokory i przebacanio.
O Matko Bosko, ty wiys co nojlepse
prze mojom matecke, tom umiłuwanom ziymskom.
Modlym sie do Ciebie o jyj długie zdrowie,
nief sie moja matuś nie daje chorobie.
O promycek słonka, nief kozdego poranka
budzi jom radośnie zakukujonc do okiynka.
Kiedy zaś noc przidzie, niebiańsko Matecko
ześlij jyj anioła, nief cuwo nad niom, blisko,
niefze jom osłoni, zeby sie nie boła
ciymnyj, długiyj noci, zeby sie wyspała.

Pociorki rózańca przekładom przez palce…
dziynkujym ci za sićko moja mamo i polecom cie Bozyj Matce.

MOJE MAŁE GAZDUWANIE

Godo mi mama, ze jo mało gazdyni
bo na nasyj oborze mom swoj majontecek,
pies Burasek przi budzie, dwa kotki łaciate,
jedna corno przibłynda i piyńć kacek.

Jak sie ino pokozym na tyf sfojyf włościaf,
sićka sie ku mnie garnom.
Kotecki sie łasom, legajom wokoło,
Burasek myrdo ogonym wesoło.

Piyńć kacek, jak dostojnyf ksiynznicek
kuprami po ziymi zawijo,
pomalućku sie ku mnie tockajom,
kwa, kwa, o zornecka i grulki pytajom.

Cupnym z gorckiym przi złobecku,
kidnym gruli łakomym kackom.
Pchajom sie – jedna przez drugom,
ani nie dadzom sproguwać ptoseckom.

Nalywom mlycka kotkom łaciatym,
ciesym sie na to moje gazduwanie.
Przibłynde skrobkom za uchym,
ciesym sie, bo jo ze wsi, to sićko robić umiym.

Pozrejom – to jyf zaprym do chlywicka na noc.
Pies s przibłyndom za kościom goni.
Prowde mama godo, ze mo duzom pomoc
s tyj sfojyj małyj corecki gazdyni.

MORCIN NA BIOŁYM KONIU

Fujdo wiater przeokropny, huci !- jaze strasno !
Jesce fcora słonko grzoło a tu zima blisko.

Kołysom sie chrube smreki, grusionke złamało,
rozlego sie popod strzeche – jakby co strasyło !

Chmory corne, ciynskie, biegiym łapiom sie po niebie,
ftoro piyrso sipnie śniegiym ?… hm.. tego to jo nie wiym.

Tak zef wyziyrała, ze sie na polu co zabiyli,
dziadek mi jus fcora wiecor korciule i sonecki poryftuwali.

Stajym rano – dzisiok odpust, jedynostego nowymbra,
patrzym w okno – bielusiyńko ! to jus oprowdziwo zima !

Prowde dziadek nom godali jak my sie brali ku spaniu,
zebyf sie o zime nie tropiła,
bo świynty Morcin zafse przijyzdzo na biołym koniu.

NUTECKI W ZARNIE

Złoci sie zarno na polu w miesioncu ałguście,
bałusiaste kłoska jarcu jak strzympki na chuście.
Zwoni owies zorneckami wesoło,
przytupuje konik polny i woło :
– groj nom wietrze !
groj do tońca i śpiywoj !
bure zitko ! – ty sie s nami obracoj !

I sylo sie bure zitko ku ziymi,
zeby razym potańcuwać se ś niymi.
Dołoncyła jesce do niyf pszynicka,
obraco sie pomału, do kołecka.
Naros ! – sićka poprzestajom i patrzom…
Jadom traktory, kombajny,
Hań za gorkom jus zarno somsiadom kosom.

PIECONY CHLEBUŚ

Prziniesła mi świyzi chlebuś mama kochano
od razu po izbie downymi casami zapochniało.
I jesce pajde grulownicka smacnego,
godom wom ! – kozdymu by sie zafciało.

W bielućkiyf skibkaf sićko sowane,
chrubo babka, śparchet, kanapa,
dziadek – co na zyrdź wiyso sukmane
zeby suchutko była do rana.

W chlebusiu zarna złotego tisionce
i radość konicka co podskakuwoł po łonce,
i muzicka polno, ftorom wietrzik wygrywoł
kiedy bałusiasty jarzec z burym zitkiym tańcuwoł.

W upieconym chlebie urobione rynce
i słony pot na maminym cole,
twarde modzele na rynkaf taty
a do tego sićkiego słonecko wesołe.

Upiok sie w chlebusiu i dyscowy dzionek
co poloł snopecki w mondle ułożone,
i studoła głośno od wyrcynio masin
kiedy zarno młociyli somsiedzi i nasi.

I za to, ze na chlebuś tak ciynsko robiyli
on tak dobrze smakuje – uwierzcie mi moji mili.

 

PODAREK POD JEZULANKIYM

Jezulanko piykne, zielone
Od świateł jarzonce
Jak pajynciny ciyniutkie
Anielskie włosi wisonce

Na jednyj buli bałwanek
Na drugiyj domek i anioł
A jesce na duzyj biołyj
Jedlicka i mały mikołoj

Na samym wiyrchu nawdzioty
Dosiyngo jaze powały- śpic
Cały cyrwony i złoty
Pod nim betlejymek mały

Zaś pod samiućkiym spodkiem
Maślami powionzane
Byle jakie stojom pudełka
Bibułami wyzawijane

Prze dzieci nojwiynkso to radoś
Jak po wigilijnyj wiecerzi
Cupkajom koło jedlicki
I rozwijajom te wielkie packi

PSCOŁY NA URZYNDY

Dziyń sie zacon piyknie
toć przecies niedziela
gazda krowy pokormiył
i świontecnie sie odzioł.
Na zigorze oci co fila zawiyso
sprowdzo sićkie konty
i coros wiyncyj sie wkurzo.
Po kościele pudzie z Marynom głosować,
ej – kiedys be lepiyj…..
zacino wydziwiać.
Telo wselijakiyf parti w nasym kraju
ftoryj zrobić krzizik ?
być tu mondry dziadu !
Kozdy sie na przodek straśnie wychwaluje
tego z jynksyj stronki corno obgaduje.
– Ej dobry Pon Bocku – zrobze jakie cuda
zagnoj politykof do jednego ula.
Nief sie ucom pany
od malućkiyf pscołek
ze mo jedyn rzondzić !
Nie trza zodnyf społek !
Jedyn mo być krolym,
reśta do roboty !
Nie na darmo siedzieć
i brać ciynskie dyjety !
Przi takiym układzie moze sie dźwignyme
i nas przepiykny kraj
na mocne nogi udźwiygnyme – hej !

ZADUMA

Fciałabyf zaśpiywać głośno
tym, co jus miyndzi nami jyf ni ma,
niefby nutecki pofyrgały, tam dzie biołe anioły,
wysoko, ponad chmory, jaze do nieba.

Ale stojym zadumano
w blasku świycek i kagankof
śmiertka zabrała telo fseliakiyf ludzi,
nie ino dobryf, ale tys i złyf gagatkof.

Pewnie tyf dobryf anielskie zaprzyngi
wozom po rajskiyf drogaf
ku Bogu cym pryndzyj, na wyścigi
ej , heba jym dobrze w tyf Boskiyf powozaf.

A ci troche gorsi ?,
W gore pośli ci na doł ?
Tu i tak na tyj samyj głymbokości
robociska sićkiyf zezrejom.

Odpolom jesce jednom świycke
promycek cichutko trzesci,
ej, dobrze by se było zasłuzić na miyjsce w niebie
tam dzie sie ułozyli anieli i swiyńci.

ZIMA U PROGA

Hej ! idzie jus zima, idzie !
Nie widzicie tego, nie cujecie ?
No to otfiyrojcies oci i patrzojcie wokoło !
Drzewa sićkie jus gołe !
– Dzies ta jyf selesconco muzicka ?
– Dzies majom zielone ubranka ?
O…. wiaterek pozduchuwoł malućkie listecki
zostawiył na pniokaf suche gałonzecki.
A jak trowa zbrzidła ?- zbutfiała, oklapla….
dzies te piykne łonki z zielym fselijakiym ?
Nie widać kfioteckof- puste jus ogrodki.
Otupno jakosik, słonecko nie grzeje,
Choć wyjdzie zza chmorki, to sie jus nie śmieje
Pola zaorane, jakby jus cekały
kiedy jyf przikryje pierzinkom śniyg bioły.
Oj, idzie jus zima, oj idzie !
Rano mglisko ciynskie siado na dziedzine,
dziyń krotki i zimny, zaś wiecory długie,
trza poznosić z piyntra kozocki, kurtecki
I ciepły kozusek co go mom od babki.
Oj, ryftujcies sie pryndzyj – a becie jus gotowi
Jak śniyg przidzie z nieba, mros okna zabiyli
– nic nom nie be strasne !
Prziwitome zime jak sie jyj nolezi !