Jan Budz

Udostępnij!

Jan Budz urodził się 1 grudnia 1956 roku w Czarnej Górze.

Po ukończeniu Szkoły Podstawowej nr 2 w rodzinnej miejscowości naukę kontynuował w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Goszczyńskiego w Nowym Targu. Zawód prawnika zdobywał na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Obecnie prezes Gminnej Spółdzielni ,,Samopomoc Chłopska’’ w Bukowinie Tatrzańskiej. Znany jest jako przedsiębiorca i działacz gospodarczy. Działał w Gminnej Radzie Narodowej w Bukowinie Tatrzańskiej, w Radzie Euroregionu ,,Tatry’’, w Radzie Powiatu Tatrzańskiego. Od kilku lat jest prezesem Zarządu Głównego Związku Polskiego Spisza oraz członkiem zespołu redakcyjnego gazety ,,Na Spiszu’’. Interesuje się historią powszechną i regionalną, fotografią, turystyką górską, gwarą, zwyczajami i promocją regionu.

 

Umiłuwanymu Ojcu Świyntymu

„Urbi et Orbi”

Uśmiechnął się i rękę wyciągnął na znak przywitania
Pochylił się ostatni raz nad wiecznym miastem, pełnym ludzi
Mieszkańców i przybyszów z całego świata.
Jan Paweł II stanął w oknie domu Ojca i zawołał:
Szukałem was, a wyście do mnie przyszli!

Przybyli wierni chrześcijanie na pożegnanie Pasterza
Stawili się przyjaciele i przeciwnicy, a nawet szydercy
Ze wszystkich narodów, kontynentów, ras – taki czas.
Synowie sprawiedliwi, popatrzcie na ten Krzyż
Miłość i Miłosierdzie potężniejsze niż śmierć.

Spojrzał przed siebie hen w dal, na miasta i wioski
Płyną modlitwy z kościołów i placów jakby pracował Młyn Boski
Wszyscy święci i święte pańskie – miejcie ludy w opiece.
Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i ja was umiłowałem
Wytrwajcie w miłości Mojej.

Duch święty przeleciał z szumem po placu Piotrowym
Czapki z głów, szanowni dostojnicy i monarchowie
Wiatr wartko przebiera kartkami Ewangelii, szuka Słowa.
A Słowo ciałem się stało i zamieszkało wśród nas
Od dwóch tysięcy lat, dla każdego, młodego i starego.

Ucichło zgromadzenie, nad placem powiewały flagi
Kolorowe, wielobarwne, narodowe w swojej symbolice
Polskie – jak białe lilie i czerwone róże, tylu moich rodaków.
Maryjo Królowo Polski jestem przy Tobie pamiętam
Zwycięstwo kiedy przyjdzie, będzie to zwycięstwo przez Maryję.

Miłujcie nieprzyjaciół, nawracajcie się i czyńcie pokutę,
Kto sąsiada swojego lub współpracownika nie miłuje
Jakże Boga miłować może, którego nie widzi.
W imię Trójcy Przenajświętszej!
Czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy Pan wasz przyjdzie.

Amen…..

 

Jak to my se roz,
ze strykiym radzili…

Cymu stryku, cymu
Ta pod okiym blizna.
– Hipkołek do bitki
Ciupazka sie ślizgła.

uOpowiydzcie stryku
Jak ze Śpisym było…
– Ej, za tamtyj Polski
To sie baciarzyło.

Co to ta baciarka
Trzeba było sprytu?
– Sło sie bez granice
Zyło sie przemytu.

A kie przisła wojna
Do wojska wos brali?
– Dziez tam chłopce, przecie
Słowioci nastali.

Jakoz to nastali
Nic nie zrabuwali?
– Z miasta sie wrócili
I nos obłapiali!

Skónd ta radoś stryku
Przistaliście wartko!
– Kozali podpisać
Potela Słowiyńsko.

A kie wleźli Rusi
Coście im godali
– Naroz my sie chłopce
Ku Polsce prziznali.

A potym, co było,
Kómuna nynkała?
– Kontygynty strasne
Kozdo wioska miała

A ta Solidarnoś,
To sie wóm zwidziała?
– Wieś siedziała cicho
uOrmowcók sie boła!

Cymuście sie boli
Kie o prowde chodzi?
– Po głowie dostaje
Wse tyn, co przewodzi.

Ale jak iś w góry
Ni mieć przewodnika?
– Biere sie cigana
Abo przemytnika!

No, a co z hónorym,
Co be z ojcowiznom.
– Niyk sie inksi bijóm
Ty swojego pilnuj.

Teroz co radzicie,
Co be z Europóm?
– Nic nie na wojujes,
bratku z gołóm dupóm!

 

Dziwny Śpis (Czesławowi Niemenowi w hołdzie !)

Dziwny jes tyn,
Nas Polski Śpis.
Dzie las.i góróm, polóm smereki – kłaniajóm sie,
o ftorym świat tak mało wiy.
Dzie ludzie dobrz.i sóm i zgodnie ze sobóm z.ijóm
ale i dzie, wadzóm sie tys – jak trza, to i pobijóm !

Śtyrnoście wsi
miyndz.i górami!
W dolinak sóm, nad potokami – dzie ponieftorz.i,
To górolami nie fcóm być!
Ale fto przecie o tym nie wiy i jes z daleka,
Widzi na Śpisu – góralskóm duse i gór cłowieka.

Kościoły tu,
Bogu na chwałe,
krz.ize na nimi górujóm, ku niebu patrzóm,
Zwónu wołanie i tyn tón!
Bim, bom, bom. Ludzie bez wieki sujóm sie ulicóm,
Kozdy dóm inks.i, ale Bóg jedyn, jedna na Śpisu religio.

Wsiany i wsianki,
piykne odziynie !
Toci pod zómkiym, na wiyrchak i miyndz.i skałkami,
tamci w tatrzańskij dziedzinie.
Dziywki, parobc.i, kozdy fto patrzi – pojóńć ni moze,
Kiele tu zbytki, kiele tybytki – i parzynice mój boze.

Co ftoro wieś
To inkso pieśń,
choć wsyndy jedna muz.ika. C.igani jóm grali,
Ludzie spiywali, na próckak i weselak.
Fto tego słucho, tyn sie zadumo – jaze zaboli go głowa,
c.igańskie skrzipce, madziarskie nuty, a polskie słowa.

Z.ijóm na Śpisu
jak na obciźnie,
co ponieftorz.i, bracio nasi z krwi i kości.
Co nieroz mierzi i nos złości,
Niepilok zatruł im duse, i za śrybniki, ojcók gware psujóm,
jesce na despet, tym sie obnosóm – ludzie bars sie dziwujóm.

Dziwny tyn Śpis
kie o nim śnis.
Markotnyś dziś – sumiynie ci, nie daje spać,
ale raduje nadzieja.
Bo móndryk ludzi coroz wiync.i, nie dadzóm zyby zginół tyn świat,
i zbyndóm pokuse, naprawióm duse – zakwitnie śpiski kwiat.

 

Błogosławióny cas

Ozpłakała się dzisiok Cynstochowsko Pani
Bo Ojca Świyntego nima miyndzi nami
Patrzi Świynty Stanisław na krakowskie Błonia
Jagze takóm urocistość bez Ciebie zacinać
A Świynto Jadwiga w królewskij korunie
Klynci dziś przi pustym, Papiyżowym trónie
Ceko tu na Ciebie Pan, na krzizu, z Mogiły
Widzi Twojóm boleść, fce Ci dodać siyły
Ale Ciebie tu nima, a tak my tego fcieli
Coby Cie choć na file przinieśli janieli.
O Matko Kalwaryjsko, o Matko z Ludźmiyrza
Cymu nima nad nami nasego Pastyrza ?

Tisionc rokók mo nase biskupstwo krakowskie
Prziśli my sie tu modlić dziś z Tobóm za Polske
Coby w nasim kraju, a w Twojij Ojciźnie
Kozdy przijón z pokoróm Kozania na Górze
Zeby tys brat Albert raduwoł sie w niebie
Bo sóm naśladowci, niyś pomoc w potrzebie
A siotra Faustyna nie wstydzyła przed Bogiym
Ze za mało nos woło, „Jezu ufam Tobie”
Dziś nóm odbiyro mowe, kozdy bars markotny
Pragnyli my głosu Twojego, jak ta ryba wody
O Matko, coś Go cekała, na Rusinowyj Polanie
Ci my nie zasłuzyli na to ś Nim spotkanie?
Kraków wito Cie, Kraków ceko Cie, cekajóm Cie Górole
Z całóm Diecezjóm stoi wiernie: Śpis, Orawa i Podhole
Choć dysc kómpoł, a z nieba śkwiyrcki loły sie wiadrami
My twardo stoli, my sie modlyli, my byli z Tobóm myślami
Kardynał Macharski urocistoś zacón i Twoje kozanie cito
Radzi Go widzyme, ale przecie Ciebie, nie zastómpi nifto
A kardynał Sodano w tyj smutnyj chwili, tyn Twój Włoch
Odprawioł piyknie za Ciebie, dostojnie, kielo ino móg
Po komunii wysło słónko, usłyseli my, ze nos Papiyż słucho
Wstómpiół na Błonia Twój Duch, wiwatuwali my długo
Bo w sercak tli się nadzieja, ze bedzies jesce z nami
W Twojim drogim Krakowie, i pod śniyznymi Tatrami.
Ojce Świynty, kochany, prziślimy tu z modlitwóm
Corno Góra na Śpisu fce być z Tobóm blisko
Poświyńć nóm na pamiontke spotkanio tablice
Zeby całe pokolynia bocyły te sławne rocnice
A Duch przenióśł wiare ojcók na dzieci i wnuki
Niyk do kozdego dómu trafióm te Twoje nauki
Trójco Świynto niyk sie ludym nasim opiekuje
Józefym i Władysławym, co piyknie maluje
Zboc ze se, kie przidzie Przemiyniynie Pańskie
Ze Hubert odprawio, Nabozyństwo Fatimskie
Pielgrzimuje tam juz cały dekanat białcański
Rózaniec odmawiajóm i dzieci, i starsi.
Duzo by my Ci fcieli powiydzieć, nas kochany Ojce
Nastymcy Swiyntego Piotra, sinowi ziymi polskiej
Bóg jes Miłościóm, a Krystus Królym Pastyrzi
Scynśliwy fto Go słucho, fto w Słowo Boze wierzi
W Tobie telo radości, Duch Świynty, promiyń Boga
Błogosławióno ta ziym, dzie stanyła Twoja noga
Tyś światu dróge przibocół, dzieś był, zostały znaki
na nowe Tisióńclecie, na nowe, niepewne ślaki
Bóg Wóm zapłoć za to, coście posioli w sercak nasik
Królowo Polski, wspiyroj tyn siyw po wiecne casi.
Pozdrowióme Wos z serca, het tam, na Watykanie
Niyk Wóm Bóg do zdrowie, nóm w Bogu wytrwanie.

Kie pierani biyli

Leć wartko po krowy na Korpalski Brzyzek,
Cyrni sie po górak, zamiato powicher,
Moze dobrze poloć, w Piyńcik Stawak sie łysko,
Beme grabić siano, blisko, w Spolynisku.
Hipnółek na nogi jaz sarpnyło stołym,
Do Korpały polecym se na skróty, Borym.
Trzeba iś po krowy, kie kozała mama,
Kieby nie trza było, przignałaby sama.
Kiek tak se obmyśloł, łyskło sie norymnie,
Huk i jazgot, potym dudniało długo i okrutnie.
Przezegnołek sie wartko w imie Ojca, Sina
Niedaleko dziesi ! Siedym sekund nima.
Strach po plecak przelecioł przi Felónskik Piwnicak,
Wiater sie obróciół od Grapki, gnała nowo nawałnica.
Chlusło dyscym, lecym pod Kiklowskie Bereki.
Kie grzmi – ludzie godajóm, nie stoć pod smerekiym.
Obeźrołek sie ku Budzóm, a tam strasno ćma,
Nic nie widno, Matko Bosko, co tys to za gma?
Dejze Boze wrócić sie nazod, ku mojij rodzinie,
Miyj litoś nadymnóm, daj przignać zwiyrzine.
Sarpnółek łanćuchy i puściółek krowy,
Te tak gnały du domu, jako na zawody,
Jo leciół za nimi, kie koło Dziadónia
Nagle blask, trzask, ogiyń seł z transfomatora.
Kiek sie już osotoł, telo ino bocym,
Cuć było siwor i maras pod nosym,
Stanółek na nogi nieśmiało, a po głowie przeleciało;
Świynty Boze, Świynty Mocny, Świynty a Nieśmiertelny
Zmiłuj się na nami !
Potócki przibrały, w koło sumi woda.
Cupnóć, ci uciykać ? Moze sie nie rusać,
Serce wartko bije, na Jurgowie zwóny;
Od powietrza, głodu, moru, ognia i wojny
Wybow nos Panie!
Na file ucichło, posła biyda ku Rzepiskóm,
Hipnółek bez płoty, wybawiynie blisko!
A tu jynk nagły bez grzmotu, jasiyń podrzizdzóny;
Od nagłyj a niespodziywanyj śmierzci
Zachowoj nos Panie !
Moło brakuwało ! Ledwok chyciół zokrynt koło boiska
Wpodek do izby, ćma, na oknie migoce Grómnicka
W dóma jóm zaświyciyli w tyj strasnyj godzinie;
My grzyśni, Ciebie Boga prosyme
Wysłuchoj nos Panie.
Cicho. Cuć kadzidło, babka wruciyła pod blachy bazicki.
Nie strochojcie sie, dziś po niebie Poniezus wozi kukiołecki.
A kie sie łysko, wse sie przezegnojcie, miyły mocny Boze,
Pón Bóg robocka nie ukrziwdzi, wóm tys dopomoze,
Bo znak krziza, to wiycie, mo bars wielgóm moc,
Coz przi nin nawałnice, pieróny i grzmot.
E babko! Śmioli my sie jak dzieci, scyńsliwi, bezpiecni
Dzisiok Poniezus po bars płónyj dródze chyba jeździ
u Ozlygało sie jesce, kie na niebie jasnoś sie zrobiyłała
Tynca wielgo, od Grapki po Jurgowcik, jakby wode piyła
To znak boski, radujcie się z tego widoku
Bo juz nigda na świecie nie bedzie potopu!

Na skije

Śniyg bioły jak mlyko
A na nim iskierki
Ziómb sarpie za ucho
Z uocók lecóm śkwiyrcki.

Dzie poźres, tam słónko
w koło blado jasnoś
Ej, nie bedzie ciepło
O tym, to dziś zaboc.

Mróz chyciół okrutnie
Takie jego prawo
Uspokojół wiater
Gmy w dolinak stawio.

uOwinół welónym
Murań prz.inapity
Na wesele zwołoł
Z całyk Tater sc.ity.

Jakze sie nie ciesić
Zima piykno tako
Na skijak pojeździć
Zospe durknóć jakóm.

Godzina styrmacki
A jakie widoki
Cały świat pod nami
Brodziate smereki.

Jaze dziki zajónc
Skońcół te uroki
I na start zagwizdoł
Rusyli my bokiym.

Jazda chłopce, jazda
Pokoz co potrafi
Góralsko natura
Starodowne ślaki.

Jesce jedna kiyra
A potym na prosto
Strach w uoc.i zaziyro
uOzegnało mocno.

Naroz cłeka bechło
Nie pomogła wprawa
Cały hónor legnół
Skóńcono zabawa.

Nad górami

Nad górami, nad Tatrami, chmury cyrwóne
Bóg sie rodzi, janiół schodzi, głosi nowine
Pastyrze stanyli, giymby uozdziawiyli
Pobudziyli zwiyrz.ine.

Nie bójcie sie, nie strochojcie, ludkowie miyli
Kiebyście sie jak nopiyrwi, haniok stawiyli
Bo hań na polanie, dziecko ukochane
Tuli sie do Maryji.

Polecieli, duzi mali, ku tyj Światłości
Bez smereki, bez potoki z wielkij radości
Serce podskakuje, głos sie załómuje
uOd tyk śpiywók janielskik.

Północ przecie, a kolyba, jak słonko świyci
Jakoz tam wlyź, Gabryjelu, my tak przejyńci
Na kolana padli, fnet watre nakładli
Panu na wysokości.

Nad Tatrami, Piyninami, słónecko wschodzi
A pastyrze, ku uowieckóm du domu pośli
I opowiadali, s.ićko przekozali
Ludziom do wiadómości.

Most Jana Plucińskiego

Na moście, wiycie, muz.ikaci tego dnia sie ześli
Stanyli i zagrali, oc.i ku góróm podnieśli,
Bo przecie nasa Białka, zac.ino sie haniok
Z Morskiego, Piyncikstawók, nei spod Muranio
A na tyj rzece płanie, spady i raj biółyk skoli
W koło wiyrchy, krajym grapy i dziedziny góroli
Nad Wodóm leciały nucicki z Podhalo i śpiskie
Od Jurgowa ku Miastu krónzyły se uroc.iście.

Obudziół sie na file Jan Pluciński od Cułego
Patrz.i i bars sie dziwuje, ze to dziś skróś niego
Przejazd zatrz.imany, naśród mostu wielko chwila
Ceko rodzina, sołtysi, radni i goście z Krakowa
Wójt zawołoł ku sobie pana staroste tatrzańskiego
Panióm Anie i Jadzie, do tego hónoru wielkiego
W zadumie bióło-cyrwónóm wstynge przecinali
Potym jóm s.ićkim na pamióntke po kawołku dali.

Były strasne powodzie, drewniane brało mostki
Za Madziarska, we wojne, za tamtyj i tyj Polski
I choćby jesce jakóm biyde historyjo prz.ignała
Odbudowa mostu wse ludzi do zgody zganiała
Teroz most jest z betónu, i z porzóndnyk stali
A imie mo Cłowieka, co łónc.i Śpis z Podhalym
Patrzóm z nieba; Tetmajer i Bednarski starosta
Jak ta tatrzańsko gmina, do tyj chwili dorosła.

Lecóm roki jak woda, dwaścia ik juz minyło
Kie miyły mocny Boze – serce Jónkowe stanyło
Zadumały sie Tatry, cało okolica oniymiała
Kie sie Pietrowa brama w tyn dziyń otwiyrała
Podoł mu rynke Świynty, za nim stoły dus.icki
Jan obeźroł sie na dół – Modlijcie sie za S.ićkik!
Za nasóm Matke Polske, za nas Naród cały
Za Orawe, Podhale, Gorce, za Mój Śpis kochany

Most tyn otwiyroł dróge w nieznany inksy świat
Seł po nim Jan Pluciński, seł tyz i jego brat
Chodzóm po nim Śpisoc.i, jezdzóm i Podhalanie
C.igani cornogórsc.i, i z połednia Słowianinie
A kieby sie fto pytoł, skónd sie tyn patrón wzión ?
Nie wstydźcie sie powiydzieć, fto był tyn nas Jón!
Ón nóm dół prz.ikozanie; brónić krześcijańskij wiary
Stoć prz.i Polsce, strzyc zwykók i ojcók nas.ik gwary !

 

Orzeł

Jednego razu, w dziyń
Bez Cornóm Góre seł
Patrzync.i, poseł w dal
Bo Murań złoci sie hań.

Nifto nie poznoł go
Nie widzioł orlik piór
Ón miyndz.i nami rós
Głowe wysoko niós.

A w jego ocak był
Majestat górskik brył
Skoli, co cupióm tam
U tyk zielónyk hal.

Owiec, co paślu tu
Juhasi od wiekók
Te jelynie, sarny
I ptosecek gworny.

A w sercu, Boze mioł
Nieogarnióny zol
Limby, pogłoskać fcioł
Litworu pocuć woń.

Kieby tak skrz.idła mieć
I se powiydzieć: leć!
Wiater, co bedzie duł
Niyk niesie, ku niebu!

Pragniynie to co krok
Wzmogało sie, co rok
Jaze roz janiół stróz
Nad Hawrań go poniós.

Uwidzioł miastecko
Kochane gniozdecko.
Ludzie co tam stoli
Bars sie dziwuwali.

Jakze to moze być
Lekućki jak tyn liść
Zjawa to, ci promiyń?
A to był orła ciyń!