Łapsze Wyżne

Udostępnij!

Wieś położona w środkowym odcinku doliny rzeki Łapszanki na wschodnich stokach Trybskiej Przełęczy.

Pośród wsi na Polskim Spiszu ma stosunkowo młody rodowód – pierwsze wzmianki o Łapszach Wyżnych pochodzą z 1463 roku. Wieś została założona przez Schwarzów Berzewiczych według zasad lokowania wsi na prawie niemieckim. Przez następne stulecia dzieliła losy klucza dunajeckiego – w 1589 roku podobnie jak w przypadku większości okolicznych wsi nabył ją od Olbrachta Łaskiego György Horvath. Dokumenty z XVI i XVII wieku wskazują, że początkowo Łapsze Wyżne zamieszkiwane były przez ludność rusnacką (Rusnaków czy Łemków), która wzniosła tu drewnianą cerkiew prawosławną lub greckokatolicką. W XVII wieku w nieznanych okolicznościach Rusnacy opuścili wieś. Polacy zaadoptowali cerkiew do swoich potrzeb, a  następnie wystawili na jej miejscu kościół pod wezwaniem świętych Piotra i  Pawła, najznakomitszy przykład stylu rokoko, określany jako „Perełka Spisza”. Łapsze Wyżne należały do najbiedniejszych wsi na północnym Spiszu, podlegały przy tym silnym wpływom węgierskim i słowackim. Nie oszczędzały ich również kataklizmy: w 1920 roku pożar zniszczył ponad 80 gospodarstw, a w 1945 roku podczas ofensywy radzieckiej od ostrzału artyleryjskiego spłonęła m.in. wieża kościelna. Część mieszkańców przyznaje się do narodowości słowackiej. Kościół pod wezwaniem świętych Piotra i  Pawła pochodzi z 1760 roku. Ołtarz główny, ambona i  ołtarze boczne stanowią doskonałą kompozycję, utrzymaną w tonacji brązowo-zielonej, z charakterystycznymi elementami ażurowej kraty. Całość zdobią liczne rzeźby świętych i aniołków oraz bogata ornamentyka snycerska.

Źródło/ Spisz Kraina wielu kultur