Trybsz

Udostępnij!

Nieduża wieś spiska położona u południowo – zachodnich przedgórzy Pienin Spiskich, w głęboko wciętej dolinie Trybskiego Potoku, dopływu Białki, na wysokości 650-675 m n.p.m.

Początki miejscowości nie są dokładnie znane, ponieważ nie zachowały się żadne dokumenty lokacyjne Trybsza, ani żadne informacje o jego zasadźcy. Przyjmuje się, że Trybsz został założony przez panów mieszkających na zamku w Niedzicy. Trybsz został więc utworzony w końcu XV lub na początku XVI wieku, a nazwy Trepschya lub Trepsia pojawiają się w dokumencie z 1589 roku, dotyczącym sprzedaży wiosek tworzących tzw. klucz dunajecki Jerzemu Horwathowi przez Olbrahta Łaskiego. Przez wiele lat od utworzenia, Trybsz jako parafia należał do Krempach, potem do Frydmana, a wreszcie w 1769 został samodzielna parafią. Do lat międzywojennych utrzymała się tutaj pańszczyzna kościelna: 2 poddanych odrabiało po 18 dni rocznie. Ważną informacją w historii wsi jest odnotowanie, że w 1845 roku urodził się tu Franz Denes, wybitny badacz Pienin i Tatr. W pożarze z lat 50., drewniane spiskie chaty w większości spłonęły – do dziś zachowało się zaledwie kilka starych zagród, a na niektórych rzezane w drewnie kapliczki.

Trybsz posiada prawdziwą perłę architektury sakralnej na polskim Spiszu – drewniany kościółek pod wezwaniem św. Elżbiety Węgierskiej, wybudowany najprawdopodobniej w 1567 roku. W roku 1937 obiekt został wstępnie zabezpieczony z zamiarem utworzenia muzeum spiskiego, zaś po wojnie poddany był kilku zabiegom konserwatorskim. Bezcennym skarbem kościoła jest wewnątrz polichromia, która została ufundowana oraz zaprojektowana w 1647 roku przez frydmańskiego proboszcza, Jana Ratułowskiego. Całe wnętrze pokryte jest freskami, które przedstawiają świętych, doktorów Kościoła, sceny ze Starego i Nowego Testamentu tworząc swoistą biblię pauperum. Autor malowideł pragnął przemówić do prostego ludu, chciał aby Ewangelia była żywa wśród Spiszaków. Okres reformacji przyniósł bowiem liczne spustoszenia, w wielu miejscowościach wyznawano luteranizm – religię pana zamku Dunajec. Zatem istotną kwestią stało się przypomnienie wiernym podstawowych dogmatów wiary. Na stropie widnieje najstarsze z zachowanych do dziś malarskich wyobrażeń polskich Tatr, gdzie zarys Płaczliwej Skały i Hawrania stanowi tło Sądu Ostatecznego. Trybsz jest ważną ostoją spiskiego folkloru. Można tu zobaczyć tradycyjne stroje z oryginalnym zdobieniem spodni i sukman – w tzw. odmianie „trybskiej”.

Źródło/ Spisz Kraina wielu kultur